زبان بدن، شکلی قوی از ارتباط غیرکلامی است متشکل از ترکیبی از حرکات و حالات مختلف بدن که درونیترین احساسات و افکار ما را آشکار میکند. استفاده از زبان بدن در حوزههای مختلف، مانند تجارت و روانشناسی، کمک به بهبود ارتباطات، حل تعارضات و رمزگشایی احساسات و مقاصد، یک ابزار اساسی است.
باید در نظر داشته باشیم که زبان بدن به عنوان منعکسکننده واقعی احساسات فرد عمل میکند و در شکل دادن به ادراکات و تعاملات فردی تأثیرگذار است. حالات بدن و ژستهای ما همچنین میتواند احساسات و سطح اعتماد به نفس ما را شکل دهد که همین امر رابطه متقابل بین بدن و ذهن را برجسته میکند.
علاوه بر این، زبان بدن مملو از حقایق ناگفته است؛ به عنوان مثال زبان بدن یکی از مهمترین اجزای ارتباطات انسانی است که تخمین زده میشود وظیفه انتقال ۹۳ درصد از حجم اطلاعات ارتباطی را بر عهده دارد. با این حال، تفسیر این پدیده پیچیده است، با توجه به تنوع فرهنگی و ظرافتهای موجود در هر فرهنگ، تفسیر زبان بدن نیاز به رویکردی آگاهانه و شناخت کافی از بافت فرهنگی دارد تا تفسیری دقیق از آن شکل بگیرد. خوشبختانه کتابهای متعددی در این زمینه نوشته شده است که هر کدام بخشی از جزئیات پیچیده، کاربردها و ظرافتهای زبان بدن را برای ما روشن میکنند و به خوانندگان کمک میکنند تا بر این زبان خاموش و در عین حال عمیق تسلط پیدا کنند. در ادامه این مقاله قصد داریم بهترین کتاب زبان بدن را بررسی کرده و به شما معرفی کنیم.
کتاب «زبان بدن» اثر آلن پیز و بارباراپیز
کتاب «زبان بدن» اثر آلن پیز به ما میآموزد که چگونه با مشاهدهی حرکات دیگران به افکارشان پی ببریم. آلن پیز پیش از نگارش این کتاب به مدت ده سال به مطالعه، مصاحبه و پژوهش پرداخت و در نهایت حاصل کار خود را در این کتاب گردآوری کرد. هدف این کتاب به اعتقاد شخص نویسنده آگاه ساختن بیشتر خواننده از نشانههای غیرکلامی خود و آشکار کردن چگونگی برقراری ارتباط افراد با یکدیگر با استفاده از این واسطه است.
آلن پیز در پیشگفتار این کتاب بیان کرده است که اصطلاح زبان بدن اولین بار در سال ۱۹۷۱ در یک همایش به گوشش خورده است و از همانجا به این موضوع علاقمند شده و جرقهی مطالعه و پژوهش دربارهی آن خورده است. او در این کتاب خلاصهای از مطالعات متخصصان علوم رفتاری را نیز گردآوری کرده و با تحقیقات مشابه در مباحث جامعهشناسی، مردمشناسی، جانورشناسی، آموزش، روانپزشکی، مشاورهی خانواده و مذاکره و فروش حرفهای تلفیق کرده است. پیز که خود تا پیش از نگارش این کتاب چند سال سابقهی فروشندگی داشته و دورههایی نیز در این زمینه گذرانده بوده است، برخی از تجربیات خود از رویارویی با هزاران نفر حین مصاحبه، استخدام، تعلیم، مدیریت و فروشندگی را نیز در این کتاب آورده است.
کتاب زبان بدن به گونهای نوشته شده است که هر کسی بدون توجه به پیشینه یا موقعیتش در زندگی میتواند آن را به کار گیرد تا پیچیدهترین رویدادهای زندگی و ارتباط چهره به چهره با دیگران را بفهمد. بعضی معتقدند این کتاب بهترین کتاب زبان بدن موجود در بازار است.
در بخشی از کتاب «زبان بدن» اثر آلن پیز و بارباراپیز میخوانیم:
دانشمندان رفتارشناس و جانورشناس رفتار همسرطلبی حیوانات را بررسی کردند و معلوم شد حیوانات نر و ماده از مجموعه حرکات همسرطلبی پیچیدهای استفاده میکنند. بعضی از آنها علنی است و برخی زیرکانه، و اینکه قسمت اعظم این حرکات نیمهآگاهانه انجام میشود.
در دنیای حیوانات، رفتار همسرطلبی در هر گونه، از مجموعه الگوهایی خاص و از پیش تعیینشده پیروی میکند. بهعنوان مثال، در چندین گونه از پرندگان، پرندهی نر بالهایش را در اطراف پرندهی ماده باز میکند و صداکنان نمایشی اجرا میکند، پرهایش را سیخ میکند و بسیاری از حرکات پیچیدهی بدنی را برای جلبتوجه او انجام میدهد؛ در حالی که به نظر میرسد پرندهی ماده علاقهی کمی نشان میدهد یا به هیچ وجه علاقه نشان نمیدهد.
این مراسم شبیه مراسمی است که هنگام همسرطلبی در انسانها آغاز میشود. ایماها و اشارههای انسانها در این زمینه شامل حرکاتی است که بیشباهت به حرکات طلب همسری پرندگان و دیگر حیوانات نیست، مثل همانهایی که در برنامههای حیاتوحش دیده میشود. نتیجه اینکه وقتی شخص خواهان جذب جنس مخالف است بر تفاوتهای جنسی خود تکیه میکند. میتوان با پنهان کردن و بیتوجهی به این تفاوت، جنس مخالف را از خواستهاش منصرف کرد.
کتاب «زبان بدن به زبان آدمیزاد» اثر الیزابت کونکه
«زبان بدن به زبان آدمیزاد (ایجاد ارتباط بی کلام)» ازمجموعه کتابهای «به زبان آدمیزاد» نوشته الیزابت کونکه است. کونکه دارای مدرک لیسانس در رشتهی ارتباطات از دانشگاه نوُرسوسترن و مدرک فوقلیسانس در رشتهی هنرهای نمایشی است. او بیش از بیست سال است که با افراد و گروههای مختلف کار میکند تا اثرگذاری و مهارتهای ارتباطیشان را بهبود بخشد. الیزابت در بریتانیا از درک روانشناسی و تخصص خود در زمینهی نمایش با رویکردی صرفاً شغلی استفاده میکند. او در بالاترین سطح در شرکتهای برتر بورس لندن و دیگر سازمانهای حرفهایِ بانفوذ مشغول به کار است و مطالبش را در زمینهی روابط میان افراد و القای تصویر شخصی به شکل فردی و گروهی آموزش میدهد.
هر فصل از این کتاب به جنبهی خاصی از زبان بدن میپردازد. پس از خواندنِ این کتاب علاوه بر مد نظر قرار دادن بخشهای بدن بهطور جداگانه و نقشی که این بخشها در انتقال افکار و احساسات و دیدگاهها دارند، درمییابید که چگونه زبان بدن دیگران را تفسیر کنید. همچنین پیش از آنکه افراد مقابلتان از آن آگاه باشند از وضعیت روحیشان به درکی مفید خواهید رسید. بخشی از کتاب: کسانی که احساس خوبی به خود ندارند، در لباسهایشان مخفی میشوند؛ حالت بدنشان افتاده است و تقریباً نباید از آنها لبخندی حقیقی انتظار داشت. وضعیت بدن و حرکات و حالات چهره نشاندهندهی احساس شما دربارهی خود و تعیینکنندهی تصور دیگران از شماست. با حالتی که به خود میگیرید نهتنها تعیین میکنید که مردم با چه دیدی به شما نگاه کنند، بلکه چارچوب ذهنی خود را نیز مشخص میکنید. تصویری که از خود ارایه میدهید، حسوحال و نگرشتان را منعکس میکند و البته بر دیگران نیز تأثیر میگذارد. برخی دیگر نیز معتقدند که این کتاب بهترین کتاب زبان بدن ترجمه شده به زبان فارسی است.
در بخشی از کتاب «زبان بدن به زبان آدمیزاد» اثر الیزابت کونکه میخوانیم:
با وجود اینکه میتوانید حرکات بدنی خود را برای انتقال پیامی خاص انتخاب کنید، بدنتان نیز بدون اینکه مطلع باشید پیامهایی را منتقل میکند. گشادشدن یا انقباض مردمک چشم و حرکات ناخودآگاه دست و پاهای فرد، نمونههایی از مواردیاند که هیجانات درونی را شاید برخلاف آنکه میکوشد آنها را پنهان کند، افشا میکنند. برای مثال اگر متوجه گشادشدن مردمک چشم کسی شوید (درحالیکه بدانید او از دارو یا مواد خاصی استفاده نمیکند) تصورتان مبنی بر اینکه آنچه به آن نگاه میکند، برایش خوشایند و لذتبخش است، صحت دارد. اگر مردمکها منقبض شوند، عکس این مسأله صدق میکند. درصورتیکه این پیامها در خارج از بافت اجتماعی یا بدون درنظرگرفتن آنها در کنار حرکات سایر اعضای بدن، تعبیر و تفسیر شوند، بهآسانی سوء برداشت و از آنها غفلت میشود.
گاهی اوقات ممکن است بخواهید افکار و احساسات خود را پنهان کنید، بنابراین طوری رفتار میکنید که باور دارید آنچه در درونتان میگذرد، مخفی میماند. با این حال نمیدانید، حرکات بدنیِ افشاکننده و خیانتکنندهای را بروز میدهید که با اینکه برای افراد آموزشندیده قابل تشخیص نیستند، اما این پیام را میرسانند که همهی مسائل آنچنان که به نظر میرسد، نیست. ظرافت و پنهانشدن این حرکات بدنی و حالات چهرهای به معنای قدرتمندنبودن آنها نیست.
کتاب «زبان بدن برای موفقیت» اثر مارک باودن
گاهی بیشتر مردم به راحتی فراموش میکنند که زبان بدن چه تأثیر بسزایی دربرداشت مثبت یا منفی دیگران از ما دارد. با این همه، هستند افراد بیتفاوتی که ضعف ارتباط غیرکلامیشان منجر به از دست دادن احترام خود و نیز برانگیختن بیاعتمادیِ دیگران میشود. بنابراین، روی سخن این کتاب با کسانی است که نمیخواهند وقت ارزشمند خود را هدر دهند.
به افرادی که در هر کجای این دنیا این کتاب را میخوانند تبریک میگوییم؛ چرا که راه درست را انتخاب کردهاند. میدانید چرا این راه درست است؟ زیرا شما این حقیقت را دریافتهاید که احساسی که دیگران نسبت به شما و کارتان دارند، به اندیشه یا گفتار شما بستگی ندارد، بلکه براساس رفتاری که دیگران از شما میبینند انتقال مییابد و نکته اصلی نیز همین است. شایان ذکر است که این کتاب جزو بهترین کتابهای زبان بدن است. عدهای هم این کتاب را بهترین کتاب زبان بدن موجود ارزیابی میکنند.
خلاصه بخش اول کتاب «زبان بدن برای موفقیت» اثر مارک باودن
او در بخش اول کتاب زبان بدن درمورد موقعیتِ دست ها حین صحبت کردن توضیح می دهد و اینکه هر حرکت چه معنیای می تواند داشته باشد. مثلا میگوید هیچوقت دست هایتان را در دو طرف آویزان نگه ندارید، و هیچ وقت بطور کاملاً ثابت نایستید، حتی اگر در کلاس های ارائهی سخنرانی به شما این طور آموزش دادند. به جای آنها، دستانتان را در یک محور افقی در ارتفاعِ نافتان حرکت دهید، این علامت به طرف مقابلتان این پیغام را می دهد که نیت بدی ندارید. او این محور افقیِ نزدیکِ ناف را “محور حقیقت” می نامد و عقیده دارد نگه داشتن دست ها در حدود محور حقیقت باعث می شود اضطراب شما حین صحبت هم کمتر شود.
کتاب «زبان بدن دروغگوها» اثر
چطور دروغگوها را بشناسیم؟ این کتاب به شما میگوید. لیلیان گلاس استاد رفتارشناسی انسانی و مدرس و محقق علوم رفتاری در این کتاب برای شما از زبان بدن افراد دروغگو میگوید. این اثر هرچیزی را که برای کشف افراد دروغگو لازم دارید به شما یاد خواهد داد و شما به یک دستگاه دروغسنج سیار تبدیل خواهید شد. چرا که دروغ باعث میشود افراد به صورت غیر ارادی حرکات بدنیای را نشان دهند که گاه با دقت به این حرکات میتوان افراد دروغگو را شناسایی کرد. کتاب دو بخش دارد. در بخش اول درباره دروغ گفتن و اینکه در چه موقعیتهایی دروغ گفتن پذیرفته است، نظرات مذهبها و فرهنگهای مختلف بیان میشود. شما در این بخش خواهید آموخت چه زمانی دروغگویی آغاز میشود و چگونه دروغگویی ممکن است بخشی از رشد معمول ما شود. خواهید آموخت چرا نوزدان، کودکان، نوجوانان، بالغها و حتی حیوانات دروغ میگویند و با انواع مختلف دروغ آشنا میشوید. با پیامدهای هیجانی دروغ گفتن و تأثیرات دروغگویی دیگران بر روانتان آشنا میشوید. تأثیرات مثبت و بالقوه دروغهای کوچک مصلحتی و تأثیرات ویرانگر دروغهای بزرگتر را کشف خواهید کرد. درنهایت خواهید آموخت چطور کلاهبرداریهای سایبری را در حوزههای کسبوکار و روابط عاشقانه تشخیص دهید. بخش دوم با نام تشخیص دروغ در انسانها بر اهمیتِ اعتماد به احساس درونیتان تأکید دارد و خواهید آموخت چطور به علائم کوچک در بدن خود توجه کنید، این سیگنالها به شما هشدار میدهند چیزی اشتباه است. شما با ارزیابی اینکه آیا فردی دروغ میگوید یا دلیلی دیگر برای این حرکتِ زبان بدن و نشانههای صدایی وجود دارد، به اهمیت زمینه پی خواهید برد. این کتاب را هم از بسیاری جهات میتوان بهترین کتاب زبان بدن موجود ارزیابی کرد.
در بخشی از کتاب «زبان بدن دروغ گوها» میخوانیم:
هر روز اخبار زیادی در مورد آدمهای مشهور میشنویم که دروغهای مصلحتی یا نیمه مصلحتی میگویند برخی افراد مشهور باوجود اینکه در دفتر وکیل هستند و اسناد طلاق را امضا میکنند قسم میخورند هنوز رابطه شان بسیار خوب است افراد مشهور در مورد مبارزه های خود هم دروغ میگویند برخی هم درباره تمرینهای سخت و رژیم خود دروغ میگویند در حالی که عمل لیپوساکشن و بای پس معده انجام داده اند. برخی برای اینکه فیزیک بسیار لاغر خود را توجیه کنند میگویند به شدت ورزش میکنند در حالی که بعدها خواهند گفتن در واقع از اختلال تغذیه رنج می برده اند.
گروهی با عصبانیت مصرف مشروبات الکلی و مواد مخدر را انکار میکنند و بعد از مدتی متوجه میشوید که دروغ می گفته اند و عکسهای آنها در مراکز ترک و بازتوانی پخش میشود یا بعد از مدتی اقرار میکنند که در یک برنامه تلویزیونی که کتاب یا فیلمی را تبلیغ میکرده اند به علت مصرف مواد مخدر یا الکل مشکل داشته اند ما به این نوع دروغها اهمیت نمی دهیم چون میتوانیم درک کنیم که چرا یک فرد مشهور درباره وزن یا مصرف الکل و مواد دروغ میگوید بیشتر ما درک میکنیم که افراد مشهور به سبب شرمندگی یا نداشتن آمادگی احساسی برای کنار آمدن با مسأله یا علنی کردن مسأله در آن لحظه دروغ میگویند.
کتاب «قوانین زبان بدن» اثر جودی جیمز
«قوانین زبان بدن» نوشته جودی جیمز، روانشناس و مشاور آمریکایی است. زبان بدن رساترین، شاعرانهترین، فاشکنندهترین و مهمترین شکل از ارتباط بوده و بهعنوان یک شاخه از روانشناسی رفتار، فریبنده، هیجانانگیز، جذاب و سرگرمکننده نیز هست و درعینحال میتواند شما را شگفتزده کند. بهعنوان یک شکل ارتباطی، زبان بدن شامل بیش از پنجاه درصد ادراک شناختی در پیامهای رودررو است، ولی شما آن را دستِکم میگیرید. شما با ایجاد و مشخص کردن زبان بدن خود و در نهایت خلق تصویر واقعی از خویش، دیگر به اطرافیانتان اجازه نخواهید داد که در شناخت شما و درک تواناییها و مهارتهایتان دچار اشتباه یا سوءتفاهم شوند، اگرچه خود زبان بدن هم موضوعی پیچیده است و بسیاری از دستورات و قوانین آن، که درحالحاضر کاربرد دارند، کاملاً غلط است. واقعا باور میکنید وقتی دستبهسینه مینشینید، در حالت دفاعی قرار دارید؟ یا زمانی که کسی موهای شما را نوازش میکند، در حال اغوا کردن شما است؟ پس کتابهایی که تابهحال خواندهاید، غلط بودهاند؛ زیرا واقعیت مهم این است که زبان بدن یک علم دقیق نیست.
اگرچه خیلی وسوسهکننده است که بخواهیم ادعایی خلاف این داشته باشیم، اما هر حرکت، مثل یک کلمه، میتواند معانی گستردهای داشته باشد. دستبهسینه نشستن میتواند به معنای اضطراب یا عصبانیت شما باشد، یا شاید چون اتاق کمی سرد است، دستبهسینه شدهاید. علاوهبراین دستبهسینه نشستن میتواند نشانه نارضایتی یا کمبود نیز باشد؛ اما گاهی ما فقط به این خاطر دستبهسینه مینشینیم که در این حالت احساس راحتی بیشتری میکنیم. لمس بینی اگر بهمنظور پنهان کردن دهان انجام شود، میتواند به معنای تمایل فرد برای مخفی کردن یک دروغ باشد؛ اما شاید طرف مقابل فقط قصد داشته بینیاش را بخاراند. پس فراموش نکنید که بعضی حرکات کاملاً غریزی هستند و شما تسلط اندکی روی آنها دارید. ما برای فهم معنای یک کلمه، باید آن را در یک جمله بررسی کنیم. این موضوع درباره علائم و حرکات بدن هم صدق میکند، با این تفاوت که آن علامت باید در مجموعهای از حرکات و علائم غیرکلامی بررسی شود.